Các biện pháp dự phòng đột quỵ não

Đột quỵ là nguyên nhân tử vong đứng hàng thứ hai trên thế giới sau ung thư, đứng hàng đầu về tàn phế ở người trưởng thành. Hàng năm ở Mỹ có khoảng 700.000 - 750.000 bệnh nhân mới và tái phát, chi phí 30 tỉ USD cho điều trị nội trú và phục hồi chức năng. Tại Pháp, 12% số ca tử vong ở người già do nguyên nhân đột quỵ não, đứng hàng đầu trong các nguyên nhân tử vong. Tỉ lệ mới mắc đột quỵ ở Mỹ là 135/100.000 dân, ở Pháp là 145/100.000 dân. Tỉ lệ đột quỵ tính toàn châu u, số người bị đột quỵ lần đầu tiên trong khoảng 141-219/100.000 dân. Ở châu Á, theo Hiệp hội Thần kinh các nước Đông Nam Á, tỉ lệ mới mắc đột quỵ não: Nhật Bản từ 340 - 523/100.000 dân; Trung Quốc 219/100.000 dân; Israel 140/100.000 dân; Ấn Độ 13/100.000 dân; Mông Cổ 8/100.000 dân; Sri Lanka 29/100.000 dân; Việt Nam 161/100.000 dân (Lê Đức Hinh, 1998). Dự kiến đến năm 2020, đột quỵ não là một trong bốn bệnh hàng đầu dẫn đến tử vong. Ở Việt Nam, tỉ lệ mắc bệnh đột quỵ não đang gia tăng ở mức đáng lo ngại ở cả hai giới và các lứa tuổi. Nguy cơ xảy ra đột quỵ gia tăng theo tuổi, tăng gấp đôi cứ mỗi 10 năm sau 55 tuổi, xấp xỉ 28% đột quỵ xảy ra dưới 65 tuổi. Nguyên nhân chủ yếu của đột quỵ não là tăng huyết áp.

Tích cực sử dụng các biện pháp phòng chống thừa cân và béo phì

Các thể đột quỵ não

Đột quỵ não gồm hai thể bệnh chính: chảy máu não và thiếu máu não cục bộ. Theo thống kê, đột quỵ thiếu máu não chiếm khoảng 80 - 85%, đột quỵ chảy máu não chiếm từ 10 - 15%. Quan niệm đột quỵ não chỉ là cách kết thúc cuộc đời của người già nay đã lỗi thời. Từ những năm của thập kỷ 80 trở lại đây, tỉ lệ tử vong ở các nước phát triển đã giảm nhờ chẩn đoán sớm và với các phương tiện hồi sức tích cực, tổ chức thành các đơn vị đột quỵ não cũng như các trung tâm đột quỵ não đã điều trị có hiệu quả bệnh. Mặt khác, nhờ hiểu biết cơ chế bệnh sinh, có các biện pháp chống yếu tố nguy cơ trong cộng đồng có hiệu quả nhất là điều trị bệnh tăng huyết áp, nên tỉ lệ mới mắc ở các nước phát triển đã giảm đáng kể ở Anh, và các nước Bắc u. Từ các số liệu của Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra nhận xét: đột quỵ não là bệnh hoàn toàn có thể dự phòng có kết quả bằng các biện pháp mang tính tổng hợp.

Các biện pháp dự phòng đột quỵ não nhằm ba mục đích: phòng ngừa bị bệnh, dự phòng tái phát và điều trị củng cố. Nội dung chính bao gồm:

- Khai thông sớm các trường hợp hẹp động mạch cảnh trong bằng các biện pháp phẫu thuật hoặc can thiệp từ bên ngoài.

- Giảm dần các yếu tố nguy cơ nguyên nhân mạch máu (tăng huyết áp, tăng cholesterol, kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường, bỏ hút thuốc lá) để ngăn chặn sự tạo thành các mảng vữa xơ động mạch

- Điều trị chống kết tập tiểu cầu để ngăn chặn sự tạo thành mảng vữa xơ động mạch mới và các biến chứng huyết khối vữa xơ động mạch do đứt vỡ các mảng này.

Các biện pháp phòng ngừa

- Chống tăng huyết áp để làm giảm các biến chứng về tim mạch, thận và tỉ lệ tử vong. Tích cực sử dụng các biện pháp phòng chống thừa cân và béo phì, ăn nhạt, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao. Sử dụng thuốc hạ huyết áp đều đặn và đúng cách theo hướng dẫn của thầy thuốc.

- Cai thuốc lá triệt để vì hút thuốc làm nguy cơ gây vữa xơ động mạch và bệnh mạch vành tăng gấp đôi, nhất là ở những người hút trên 40 điếu mỗi ngày. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng: nguy cơ đột quỵ não sẽ dứt hẳn sau một vài năm ngừng hút thuốc lá.

- Điều chỉnh rối loạn lipid máu, trong đó đặc biệt làm giảm cholesterol. Cơ chế sinh bệnh vữa xơ động mạch chưa được hiểu biết hoàn toàn, nhưng tổn thương và hậu quả rối loạn chức năng của các tế bào nội mạc mạch máu là rất sớm. Có nhiều nghiên cứu lớn đã chỉ ra rằng tăng cholesterol là một yết tố nguy cơ độc lập của đột quỵ não.

- Thực hiện chế độ ăn muối và kali hợp lý. Ăn mặn làm tăng huyết áp. Đối với các nước nhiệt đới, chỉ nên giảm muối vừa phải do mất muối qua mồ hôi. Chế độ ăn ít kali làm tăng nguy cơ đột quỵ do tăng huyết áp. Nên bổ sung kali bằng ăn thêm hoa quả và rau tươi. Mức độ ăn kiêng được khuyến cáo chung là không quá 2,4g natri mỗi ngày (tương đương 6g muối ăn natriclorua). Những bệnh nhân tăng huyết áp nếu giảm bớt lượng muối ăn khoảng 40mg/ngày thì sẽ giảm được nguy cơ tăng huyết áp hoặc biến chứng tim mạch.

- Cai rượu, người ta thấy việc sử dụng rượu mức trung bình có thể cải thiện sức khỏe một cách thật sự. Tuy nhiên, một số người nghiện rượu thường gặp phải những biến chứng nặng do lạm dụng rượu. Nghiện rượu nặng (sử dụng nhiều hơn 60g/ngày) tăng nguy cơ đột quỵ. Sử dụng mức độ trung bình (12 - 24g/ngày) giảm nguy cơ đột quỵ. Sử dụng rượu ít hơn 12g/ngày thì nguy cơ thấp nhất. 10g rượu tương đương với 330ml bia hoặc 100ml rượu vang hoặc 30ml rượu mạnh.

Thể dục đều đặn

- Tập thể dục để làm giảm thấp các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Những người đàn ông thường xuyên hoạt động đủ mạnh để ướt đẫm mồ hôi là đã giảm 20% nguy cơ đột quỵ. Tập thể dục mức độ trung bình, chẳng hạn như đi bộ nhanh, đạp xe đạp hoặc bơi lội ít nhất 30 phút/lần/ngày, 5 ngày/tuần là hữu ích. Tập thể dục đều đặn có thể góp phần cải thiện đường máu, giảm tỉ lệ kháng insulin, giảm cân, cải thiện một số thông số lipid, hạn chế tiến triển tổn thương vữa xơ động mạch và cải thiện huyết áp. Tập thể dục có tác dụng làm giảm HA tâm thu, giảm béo phì. Thể dục làm giảm tỉ lệ nhồi máu cơ tim do đó cũng làn giảm tỉ lệ đột quỵ não.

- Chống béo phì, nhất là béo bụng vì đó là nguy cơ lớn nhất của đột quỵ. Về yếu tố nguy cơ của đột quỵ, nghiên cứu sức khỏe dinh dưỡng đã xác định rằng gia tăng chỉ số khối cơ thể = [trọng lượng (kg)] chia cho [chiều cao (m)]2, nếu > 27kg/m2 và tăng cân nặng sau 18 tuổi làm tăng yếu tố nguy cơ của nhồi máu não.

- Chống bệnh đái tháo đường để làm giảm nguy cơ đột quỵ não. Nghiên cứu ở Framinham đã xác định rằng nguy cơ đột quỵ cao hơn trong những bệnh nhân đái tháo đường so với những bệnh nhân không đái tháo đường. Khi một bệnh nhân đái tháo đường bị đột quỵ thì hậu quả hiểm nghèo hơn nhiều so với bệnh nhân không bị đái tháo đường. Lý do của hậu quả này là do bệnh nhân bị đái tháo có vòng tuần hoàn nghèo nàn.

- Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý về tim như: rối loạn nhịp (đặc biệt là rung nhĩ), tổn thương van tim, các tổn thương cơ tim đặc biệt là nhồi máu mới, nhồi máu cũ và bệnh lý cơ tim.

- Sử dụng thuốc khi cần thiết theo chỉ định của bác sĩ.

ThS. HOÀNG KHÁNH TOÀN

Ảnh hưởng của bệnh tiểu đường ở thanh thiếu niên

Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm cho những người ở độ tuổi thanh thiếu niên.

Béo phì

Tiểu đường không dẫn tới béo phì. Nhưng nếu bạn bị tiểu đường và bạn đang bị béo phì thì tình trạng sẽ trầm trọng hơn. Khi bị tiểu đường bạn có thể cảm thấy yếu, uể oải, mệt mỏi. Nếu bạn không luyện tập thường xuyên, những triệu chứng này có thể gia tăng và không hoạt động thể chất cũng có nghĩa cân nặng dễ tăng.

Suy thận

Thanh thiếu niên bị tiểu đường dễ bị mắc suy thận. Nếu bạn bị tiểu đường, bệnh sẽ cản trở hoạt động lọc của thận và dẫn tới tổn thương thận. Vì vậy cần rất thận trọng.

Suy tim

Ứ đọng đường huyết trong động mạch cản trở máu tới tim và khiến thành động mạch dày hơn. Do vậy, máu khó bơm tới tim và điều này có thể gây suy tim. Đây là một trong những nguy cơ lớn của bệnh tiểu đường ở thanh thiếu niên.

Rối loạn thị lực

Do bị tiểu đường, mạch máu trong võng mạc cũng bị ảnh hưởng. Vì vậy, thanh thiếu niên bị tiểu đường có nguy cơ bị đục thủy tinh thể và glôcôm.

Trầm cảm

Khi thanh thiếu niên bị tiểu đường nhìn thấy người khác sống cuộc sống bình thường và vui vẻ, trong khi họ phải dùng thuốc và tiêm hàng này, điều này dễ dẫn tới trầm cảm. Cha mẹ cần quan tâm đầy đủ và tư vấn bác sĩ nếu cần.

BS Cẩm Tú

(Theo Boldsky)

9 lý do nên để trẻ nghịch bẩn nhiều hơn

Khi sống trong một thế giới chứa đầy những ám ảnh về vi khuẩn, nhiễm trùng và kháng thuốc, rất nhiều bậc phụ huynh trở nên ngần ngại và không để cho con mình nghịch bẩn. Tuy nhiên, không để trẻ nghịch bẩn có thể sẽ phản tác dụng và làm tăng nguy cơ bị ốm của trẻ.

Nghịch bẩn giúp giữ hệ vi sinh vật của trẻ khỏe mạnh

Mỗi một người đều có hệ vi sinh vật của riêng mình. Đó là một “cộng đồng” vi sinh vật sống bên trong cơ thể. Theo Trung Tâm nghiên cứu gen và môi trường tại Mỹ, có khoảng 100 nghìn tỷ vi sinh vật sống trong cơ thể bạn, bao gồm vi khuẩn, nấm, virus và động vật nguyên sinh.

Rất nhiều vi sinh vật là những vi khuẩn tốt, giúp bạn tiêu hóa thức ăn, sản xuất ra vitamin và chống lại vi khuẩn xấu. Theo thời gian, đặc biệt là trong suốt thời thơ ấu, mỗi người sẽ phát triển một hệ vi sinh vật riêng. Cũng giống như kháng sinh sẽ tiêu diệt tất cả vi khuẩn có lợi và có hại, các loại dung dịch rửa tay và xà phòng diệt khuẩn cũng sẽ giết cả vi khuẩn tốt và xấu bên ngoài cơ thể, và làm thay đổi hệ vi sinh vật của con người.

Nghịch bẩn sẽ giúp bổ sung các loại vi khuẩn có lợi, giúp duy trì hệ vi sinh vật cơ bản và duy trì sự cân bằng giữa số vi khuẩn tốt và vi khuẩn xấu.

Nghịch bẩn giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh

Tiếp xúc với vi khuẩn sớm sẽ giúp ích trong việc xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh. Giả thuyết về sự sạch sẽ khẳng định rằng, trẻ em sống trong môi trường sạch sẽ hoàn toàn sẽ không tiếp xúc đủ với các loại vi khuẩn, do đó, hệ miễn dịch sẽ không “học” được cách đối phó với vi khuẩn.

Nghịch bẩn sẽ giúp trẻ tiếp xúc với rất nhiều loại vi sinh vật, giúp hệ miễn dịch trưởng thành nhanh hơn và hoạt động đúng chức năng hơn. Trong một nghiên cứu năm 2012, chuột được tiếp xúc sớm với vi sinh vật sẽ có nhiều tế bào bạch cầu T diệt tự nhiên (một loại tế bào của hệ miễn dịch có chức năng tiêu diệt vi khuẩn, virut và các tế bào lạ) hơn so với những con chuột được nuôi trong môi trường không có vi sinh vật.

Nghịch bẩn làm giảm lo âu và tốt cho não bộ

Trong bụi bẩn có chứa một loại vi khuẩn không gây hại tên là Mycobacterium vaccae. Một nghiên cứu năm 2007 chỉ ra rằng, vi khuẩn này sẽ kích thích sự sản sinh serotonin trong não bộ. Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh có thể kiểm soát cảm xúc và các chức năng khác của cơ thể. Lượng serotonin thấp được cho là có liên quan đến lo âu và trầm cảm. Một nghiên cứu riêng biệt chỉ ra rằng, chuột được cho tiếp xúc với vi khuẩn Mycobacterium vaccae sẽ ít bị lo âu và sẽ có khả năng ghi nhớ đường tốt hơn khi được thả vào mê cung (maze learning tasks).

Nghịch bẩn rất vui!

Trẻ con rất thích được lấm lem. Chúng rất thích được xoay vòng tròn khi có vũng nước. Trẻ em ngày nay phải chịu đựng quá nhiều áp lực, căng thẳng và bận rộn hơn bao giờ hết. Chúng cần được nghỉ ngơi, thư giãn và được sống đúng như một đứa trẻ. Nghịch bẩn là một hoạt động thú vị mà cả trẻ và cha mẹ có thể cùng tham gia cùng nhau.

Nghịch bẩn hỗ trợ sự phát triển về cảm giác

Bụi bẩn có ảnh hưởng đến tất cả các giác quan của trẻ. Nhiệt độ cũng như cấu trúc khác nhau của chất bẩn sẽ kích thích sự phát triển xúc giác. Mùi thơm đơn thuần của đất cát sẽ kích thích khứu giác phát triển. Sự đa dạng về màu sắc của đất bẩn và các loại côn trùng sống trong đó sẽ kích thích thị giác.

Khi trẻ chơi ở bên ngoài, thính giác cũng sẽ được phát triển, khi có rất nhiều âm thanh tự nhiên ở ngoài. Việc trẻ sẽ cho thứ gì đó vào mồm là không thể tránh khỏi, và việc này sẽ kích thích cả vị giác của trẻ.

Nghịch bẩn giúp ngăn chặn dị ứng và hen suyễn

Tỷ lệ bị hen suyễn ở trẻ em sống tại các trang trại và những trẻ em không sống tại các trang trại. Nghiên cứu này đưa ra kết luận rằng trẻ em sống tại các trang trại được tiếp xúc với nhiều loại nấm và vi khuẩn hơn, sẽ có tỷ lệ hen suyễn thấp hơn.

Theo tổ chức Y khoa Johns Hopkins, trẻ em trên 1 tuổi được tiếp xúc với các lông vật nuôi và vi sinh vật trong nhà sẽ ít có nguy cơ dị ứng và hen suyễn hơn.

Nghịch bẩn sẽ nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên

Các loại đất bẩn chứa đầy sâu, ấu trùng, cóc và ốc sên. Đất cũng là một phần quan trọng của các vườn sau và vườn hoa rực rỡ sắc màu. Khi con bạn chơi với đất bẩn, cũng là lúc trẻ đang khám phá và trải nghiệm cùng thiên nhiên. Chúng sẽ học được cách các loại cây và côn trùng sinh trưởng như thế nào.

Việc này sẽ nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên của trẻ, và tình yêu này có thể sẽ kéo dài suốt đời. Việc vui chơi bên ngoài cùng thiên nhiên cũng sẽ khiến trẻ có ước mơ tự trồng được những loại cây của riêng mình, và sống một cuộc sống “xanh” hơn.

Vui chơi khiến trẻ không sống thụ động

Theo Trung tâm phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ -CDC, 18% trẻ em từ 6-12 tuổi bị béo phì vào năm 2012. Các con số thống kê gần hơn vẫn đang được thu thập. Đa số trẻ em sẽ dành nhiều thời gian ở trong nhà chơi trò chơi điển tử hoặc xem tivi, thay vì ra ngoài chơi. Những trẻ có lối sống thụ động như vậy thường có nguy cơ tăng cân và béo phì cao hơn. Cho phép trẻ ra ngoài, nghịch đất cát bẩn có thể kích thích trẻ di chuyển nhiều hơn, đầu óc được rộng mở và suy nghĩ khoáng đạt hơn và giảm nguy cơ béo phì.

Xây dựng tính tự lập

Đa số thời gian của trẻ đều đã được lên lịch sẵn. Việc trẻ tuân theo thời gian biểu là rất quan trọng, nhưng đôi khi, việc không tuân theo một quy tắc nào cả cũng rất cần thiết

Theo Viện Nhi khoa Hoa Kỳ, việc chơi ở bên ngoài sẽ giúp trẻ hìnht hành những kỹ năng cần thiết để sống kiên cường và độc lập hơn. Các hoạt động vui chơi không theo kế hoạch, như nghịch trong đất bẩn có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng vận động, kích thích sự sáng tạo và kỹ năng xử lý vấn đề ở trẻ.

Không phải tất cả bụi bẩn đều như nhau

Việc trẻ nghịch bẩn nên được khuyến khích, nhưng không phải tất cả các loại bụi bẩn đều an toàn. Bạn không nên để trẻ chơi ở khu vực có phân chó, mèo hoặc bất kỳ loại động vật nào khác, hoặc ở những nơi gia súc ăn cỏ.

Trẻ cũng không nên chơi ở những nơi đã được phun thuốc trừ sâu hoặc chất hóa học. Đất cát ở gần nhà ga hoặc nhà máy có thể có chứa sơn, thuốc trừ sâu hoặc các chất hóa học độc hại mà trẻ không nên tiếp xúc.

Làm thế nào để trẻ nghịch bẩn mà vẫn an toàn?

Rửa tay đúng cách vô cùng quan trọng, giúp ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn và virus, ví dụ như virus cúm và cảm. Các dụng dịch rửa tay là lựa chọn tuyệt vời trong các trường hợp khẩn cấp hoặc nếu trẻ đã chạm vào thịt sống trong khi đi siêu thị cùng bạn. Hãy hướng dẫn trẻ biết cách và thực hành rửa tay sạch sau mỗi lần nghịch bẩn.

Tuy nhiên, bạn không cần thiết phải làm sạch từng li từng tí bụi bẩn trên cơ thể trẻ. Tất nhiên, bạn không nên khuyến khích trẻ ăn bẩn, nhưng không cần thiết phải hoảng loạn nếu đôi khi trẻ ăn mà quên chưa rửa tay.

Nếu trẻ khỏe mạnh, hãy để trẻ “làm bánh” từ bùn và đào giun đất. Cho phép trẻ đi chơi bằng chân trần trong sân và cho phép trẻ tự trồng cây trong vườn. Trẻ sẽ có những kỷ niệm đẹp và phát triển tình yêu thiên nhiên. Trẻ cũng sẽ có cơ hội duy trì hệ vi sinh vật và hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Ths.BS. Trần Thu Nguyệt – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam

Nhắc các mẹ 8 loại thuốc tránh sử dụng cho trẻ từ 2

Aspirin

Không được cho trẻ uống aspirin hay bất cứ loại thuốc nào chứa aspirin mà không có sự hướng dẫn của bác sỹ. Aspirin là nguyên nhân gây ra hội chứng Reye có thể gây tử vong ở trẻ (một hội chứng nguy hiểm gây sưng tấy trong não và gan).

Hãy đọc kỹ nhãn thuốc (aspirin đôi khi được ghi dưới tên “salicylate” hay “acetylsalicylic acid”) và hỏi ý kiến bác sỹ hoặc dược sỹ nếu bạn không chắc liệu loại thuốc nào đó sắp sử dụng cho trẻ có chứa aspirin hay không.

Trong trường hợp trẻ bị đau và sốt, hãy cho trẻ uống paracetamol hoặc ibuprofen (với liều lượng phù hợp với trẻ nhỏ).

Tuy nhiên, nếu trẻ có dấu hiệu mất nước hay nôn mửa hoặc bị mắc các bệnh như hen phế quản, bệnh thận, viêm loét hay các bệnh mãn tính khác, hãy hỏi bác sỹ trước khi quyết định cho trẻ uống ibuprofen. Đồng thời cũng tham khảo ý kiến thầy thuốc về loại thuốc thay thế nếu trẻ mắc các bệnh về gan.

Các loại thuốc ho và thuốc cảm không kê đơn

Hiệp hội nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo không nên sử dụng các loại thuốc ho và thuốc cảm cúm không cần kê đơn cho trẻ nhỏ. Một vài nghiên cứu đã chứng minh những loại thuốc này không thực sự giúp làm giảm các triệu chứng cho trẻ ở độ tuổi mẫu giáo. Đồng thời, chúng có thể có hại nhất là khi bị sử dụng quá liều cho trẻ.

Ngoài những tác dụng phụ như gây buồn ngủ hay mất ngủ, khó chịu ở dạ dày, phát ban và nổi mề đay, trẻ còn có thể gặp phải một số tác dụng phụ nguy hiểm như nhịp tim nhanh, co giật và thậm chí tử vong. Mỗi năm ở Mỹ có hàng ngàn trẻ em phải đi cấp cứu do uống phải quá nhiều thuốc ho và thuốc cảm cúm.

Do đó nếu con bạn bị cảm cúm, nên sử dụng các liệu pháp an toàn như sử dụng thiết bị tạo độ ẩm trong phòng hay các phương pháp điều trị tại nhà thay vì sử dụng thuốc.

Thuốc chống nôn

Không nên cho trẻ sử dụng thuốc chống nôn không kê đơn trừ khi bác sỹ có chỉ định đặc biệt. Phần lớn hiện tượng nôn chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn, trẻ thường có thể kiểm soát chúng tốt mà không cần bất kỳ loại thuốc nào.

Ngoài ra, thuốc chống nôn còn gây ra những nguy cơ và biến chứng nguy hiểm. (Nếu con bạn bị nôn và có dấu hiệu mất nước, hãy hỏi ý kiến bác sỹ để có biện pháp xử lý đúng đắn.)

Thuốc dành cho trẻ sơ sinh và cho người lớn

Việc cho trẻ tuổi mẫu giáo sử dụng một liều nhỏ hơn của thuốc dành cho người lớn cũng nguy hiểm như là cho trẻ uống liều cao hơn của thuốc dành cho trẻ sơ sinh. Nhiều bậc cha mẹ không nhận ra rằng loại thuốc giọt dành cho trẻ sơ sinh đậm đặc hơn là dung dịch thuốc uống dành cho trẻ mẫu giáo.

Nếu trên nhãn thuốc không có chỉ định về liều dùng thích hợp theo cân nặng và độ tuổi của trẻ thì bạn không được cho trẻ sử dụng loại thuốc đó.

Thuốc kê riêng cho người khác hay cho một bệnh khác

Những thuốc đã được chỉ định kê cho một cá nhân nào đó (ví dụ anh chị em của trẻ) hay thuốc để điều trị một bệnh nào khác thường không hiệu quả hay thậm chí gây nguy hiểm cho trẻ. Hãy cho trẻ sử dụng loại thuốc được kê riêng và chỉ định riêng cho căn bệnh của con bạn.

Thuốc hết hạn

Hãy loại bỏ những loại thuốc cả kê đơn lẫn không kê đơn khi chúng đã hết hạn. Đồng thời vứt cả những loại thuốc đã bị đổi màu hay bị vỡ - một cách đơn giản là khi thuốc không còn ở trạng thái nguyên vẹn như khi bạn mua ở hiệu thuốc. Sau thời hạn sử dụng, thuốc sẽ không còn tác dụng và thậm chí có thể gây hại cho sức khỏe.

Nói chung thì không nên vứt thuốc vào trong toilet do chúng có thể gây nhiễm bẩn mạch nước ngầm và nhiễm cả vào nước uống của gia đình. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể gây nguy hiểm cho trẻ đến mức Cục quản lý dược phẩm sẽ yêu cầu loại bỏ chúng trong toilet hơn là sọt rác.

Bạn cũng có thể hỏi dược sỹ về việc liệu khu vực bạn sinh sống có chương trình thu hồi các loại thuốc cũ đã hết hạn hay không.

Nếu thuốc không cần thiết phải vứt trong bồn cầu hay không có chương trình thu hồi thuốc, hãy đổ thuốc hết hạn vào trong một hộp cùng với một loại rác có mùi hơi khó chịu (như bã cà phê) trước khi vứt chúng đi. Không làm bẹp vỡ viên nén hoặc viên nang khi bạn vứt chúng cùng với loại rác khác. Gỡ bỏ các thông tin cá nhân trên hộp trước khi vứt nó đi.

Liều cao paracetamol

Một số loại thuốc sẽ kết hợp cả paracetamol để giúp giảm đau và hạ sốt, do vậy đừng nên cho trẻ uống thêm liều paracetamol khi đã sử dụng các thuốc này. Nếu bạn không biết rõ về thành phần có trong thuốc, không cho trẻ sử dụng paracetamol hay ibuprofen cho tới khi được sự cho phép của bác sỹ hoặc dược sỹ.

Sirô ipecac

Sirô ipecac có tác dụng gây nôn và được sử dụng để điều trị ngộ độc. Tuy nhiên hiện nay các bác sỹ không còn sử dụng loại sirô này chủ yếu là do không có bằng chứng cho thấy việc gây nôn có thể giúp điều trị ngộ độc. Thực tế, loại sirô này có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ ví dụ như nếu trẻ tiếp tục bị nôn trong trường hợp sau khi đã sử dụng một thuốc chống ngộ độc khác như than hoạt tính.

Hiệp hội nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo các bậc cha mẹ nên loại bỏ sirô ipecac ra khỏi tủ thuốc gia đình và khuyên rằng cách tốt nhất để phòng tránh ngộ độc là để xa các loại chất độc hại ngoài tầm tay trẻ em.

Cẩn thận với thuốc viên nhai

Các loại viên nhai không cần thiết phải chống chỉ định cho trẻ 100%, tuy nhiên bạn cũng nên xem xét cẩn thận về việc liệu có nên cho trẻ sử dụng hay không và sử dụng khi nào.

Hầu hết trẻ 4 tuổi đều có thể sử dụng được thuốc dạng nhai, nhất là những loại dễ tan. Tuy nhiên hãy hết sức lưu ý khi đưa cho trẻ loại thuốc này đặc biệt khi trẻ không nhai nát viên thuốc hoàn toàn.

Nếu bạn lo ngại về việc thuốc nhai có thể gây hóc cho trẻ, hãy hỏi ý kiến bác sỹ hoặc dược sỹ nếu có thể nghiền nhỏ viên thuốc ra và cho trẻ ăn cùng với những thực phẩm mềm như sữa chua hay sốt táo được hay không. Đồng thời, nếu có thể được hãy đảm bảo trẻ ăn hết thìa thức ăn đó để đạt được đủ liều thuốc.

BS.Thu Nguyệt - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam

Nhận biết dấu hiệu gan bị tổn thương

Nếu bạn có một số dấu hiệu điển hình sau thì bạn nên đi khám ngay vì đó có thể là dấu hiệu của tổn thương gan.

1. Hầu hết chúng ta thường không để ý tới những bất thường về màu sắc của phân và nước tiểu. Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên rằng bạn không nên bỏ qua những dấu hiệu này.

Nếu nước tiểu sẫm màu và sủi bọt và phân của bạn lỏng và nhạt màu, thì bạn nên đi kiểm tra gan.

2. Trào ngược axit là biểu hiện bình thường nếu gặp một đôi lần sau khi ăn nhiều thực phẩm không lành mạnh. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị trào ngược axit, không có lý do rõ ràng và cùng với triệu chứng buồn nôn và nôn, thì đó có thể là dấu hiệu của tổn thương gan.

3. Nếu bạ bị ngứa trầm trọng, mặc dù không bị dị ứng hoặc các vấn đề da, thì đây là một dấu hiệu cho biết bạn có thể đang bị tổn thương gan cần đi khám ngay lập tức.

4. Một dấu hiệu khác của tổn thương gan đó là bạn dễ bị thương và chảy máu bất thường. Nếu hay bị thương hoặc dễ bị thâm tím hơn so với trước đây, có nghĩa là bạn có nguy cơ tổn thương gan.

BS Cẩm Tú

(Theo Boldsky)

Màu sắc đờm nói gì về sức khỏe của bạn

Đờm loãng, trong

Đờm loãng, trong như nước là dấu hiệu của nhiễm trùng lành tính. Nó có thể là dấu hiệu nhiễm vi-rút hoặc giai đoạn sớm của nhiễm vi khuẩn.

Đờm đặc, màu trắng

Đờm đặc, màu trắng hoặc vón cục là dấu hiệu chính của nhiễm vi khuẩn. Trong trường hợp này, bạn cần đi khám bác sĩ để điều trị thay vì uống si-rô trị cảm lạnh và ho hoặc tự điều trị.

Đờm vàng xanh hoặc màu vàng

Ở phần lớn các trường hợp, đây có thể là dấu hiệu nhiễm vi khuẩn nhưng cũng có thể là dấu hiệu chính của viêm phổi hoặc áp-xe phổi. Để biết nguyên nhân thật sự gây đờm vàng xanh/vàng, bạn cần đi khám bác sĩ.

Đờm màu đỏ

Đây chắc chắn là một dấu hiệu không nên bỏ qua. Máu trong đờm là dấu hiệu chính của nhiễm trùng đường hô hấp hoặc bệnh ở phổi và để biết nguyên nhân, bạn cần đi khám bác sĩ và làm xét nghiệm càng sớm càng tốt.

Đờm đen

Trong một số trường hợp hiếm gặp, đờm có thể có màu đen. Đây có thể là do sự tích tụ khói thuốc trong phổi hoặc do nhiễm nấm. Bạn có thể cần được điều trị bằng thuốc.

BS Tuyết Mai/univadis

(Theo THS)

Tê nhức chân, tay do đâu?

Tôi 40 tuổi, bị tê 2 đầu ngón chân cái sau đó lan sang các ngón khác, đau tức vùng bắp chân. Có lúc lại thấy tê cả tay. Xin hỏi tôi phải đi khám chuyên khoa nào?

Dương Thị Thúy Hà(duongha2007@gmail.com)

Tê nhức chân tay là chứng bệnh khá phổ biến ở nhiều lứa tuổi và nghề nghiệp khác nhau. Tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu để kéo dài sẽ gây ra các biến chứng như teo cơ, liệt cơ, khó đi lại, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Thông thường, tê chân tay khởi phát rất nhẹ nhàng như tê các đầu ngón tay, cảm giác như châm chích, dị cảm, kiến bò, tê buốt, chuột rút rất khó chịu. Càng về sau mức độ tê đau càng tăng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tê nhức chân tay là do ít vận động, chế độ ăn uống không hợp lý với nhiều dầu mỡ, áp lực trong công việc, do ngồi, đứng, ngủ sai tư thế, lao động nặng, ngồi máy tính liên tục, chạy xe nhiều giờ, đứng hoặc ngồi xổm một chỗ với một tư thế quá lâu... Ở người bệnh đái tháo đường nếu việc điều trị, kiểm soát đường huyết không tốt dẫn đến biến chứng, người bệnh sẽ bị tê nhức cả chân và tay. Nếu ở giai đoạn sớm, người bệnh chỉ có rối loạn cảm giác ở hai chi dưới và bàn tay khiến người bệnh có cảm giác tê bì. Khi có biểu hiện tê chân tay thì người bệnh phải đến ngay bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác bệnh. Đồng thời, cần làm các xét nghiệm để tìm ra căn nguyên của bệnh như bệnh đái tháo đường, bệnh do thiếu vitamin, rối loạn chức năng gan - thận cũng như rối loạn chuyển hóa và dấu hiệu bất thường của hệ miễn dịch, kiểm tra hoạt động của hệ thần kinh hoặc có thể chụp CT, chụp cộng hưởng từ... để phát hiện xem có sự chèn ép thần kinh... Tóm lại, bạn nên khám chuyên khoa nội - thần kinh.

BS. Đinh Thị Thanh